Skip to content

Cultureel Erfgoed

 

SPLIKA heeft zich in 2015 en 2016 ingezet om cultuurelementen uit Aruba, Bonaire of Curaçao, die in Nederland in stand zijn gehouden, op de Nederlandse Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed geplaatst te krijgen.

Voor 2017 en 2018 houden we ons bezig met cultuurelementen uit de Bovenwindse Eilanden (Sint Eustatius, Sint Maarten en Saba), die in Nederland in stand gehouden worden (dit is een vereiste).
Zou u graag een bepaald element uit deze cultuur op de erfgoedlijst geplaatst willen krijgen? Neem dan contact met ons op en we kunnen kijken wat we voor elkaar kunnen betekenen.

Wilt u ons steunen met dit werk? 
Wij stellen uw donaties erg op prijs!

 

Tambu | Antilliaans cultureel erfgoed in Nederland | Splika

” Vier dansenden op ritme van Tambú “
door Elis Juliana

Tambú   

 
In december 2015 is het SPLIKA gelukt om tambú op de Nationale Inventaris van Immaterieel Erfgoed geplaatst te krijgen.
Tambú als slaginstrument, als muziek-, zang- én dansvorm.



Tambú is een slaginstrument; Verder is Tambú ook de naam van de muziekvorm, de dans, het bijbehorende gezang en het feestelijk ritueel, voornamelijk naar het einde van het jaar toe tijdens welke genoemde onderdelen uitgevoerd worden. De muziek kent slechts twee instrumenten: de eenvellige trom, de tambú, en een ijzeren idiofoon, de heru. Verder zijn handgeklap (brasa) en hielgestamp belangrijk.

De traditie van tambú  is van oudsher een van maatschappelijke gebeurtenissen etaleren en misstanden aan de kaak te stellen. In vroegere tijden werd het zware leven op de plantage en de gruwelijkheden van het slavenleven bezongen. In recentere tijden zijn met name ook politieke ontwikkelingen een thema. Maar tambú is ook het medium om maatschappelijke figuren op de hak te nemen en/of elkaar aan te spreken op acties of aan te moedigen tot acties.  Het biedt een podium aan artiesten om zich door middel van beeld en taal te laten uiten over diverse actuele maatschappelijke thema’s.

Om een stimulans aan deze Antilliaanse traditie in Nederland te geven, voert SPLIKA in 2017 een project uit als stimulans om tambú in Nederland te bevorderen door de kennis ervan te vergroten voor een breder publiek en tegelijkertijd meer mensen te stimuleren zich er mee bezig te houden, hetzij als artiest, hetzij als publiek.
Dit doen wij door workshops, lezingen en optredens van tambú-groepen, cursussen tambú maken, tambú-liedjes schrijven en zingen, tambú en chapi spelen en een innovatieve cursus moderne dansstijlen tambú. Volg  hiervoor ook de activiteiten, onze blog en volg ons op Facebook om helemaal op de hoogte te blijven.

Kaha di Òrgel 

 
 
SPLIKA is er net zo trots op dat het ons in 2015 ook gelukt is om het kaha di òrgel op de Nationale Inventaris van Immaterieel Erfgoed geplaatst te krijgen.


De Kaha di òrgel / Ka’i òrgel is een belangrijk onderdeel van de Arubaanse, Bonaireaanse en Curaçaose cultuur. Het muziekinstrument houdt het midden tussen een cilinderpiano en een orgel. Ze bestaat uit een (mahonie)houten orgelkast, een (verwisselbare) roterende cilinder met een maximum aan 8 muziekstukken & een zwengel, die al draaiende tonen produceert. Gewoonlijk bestaat een Kaha di òrgelensemble uit het instrument zelf, de persoon die de zwengel ronddraait, en de persoon die de wiri bespeelt. De wiri is een overlangs in de helft gesneden, met een lasapparaat met ribbels bewerkte, metalen buis die eindigt in een opwaartse krul. Deze brengtdoor het te bespelen met een metalen staaf een ritmisch rinkelend geluid voort.
Op Aruba houden onder andere ”Buchi” Boekhoudt en Alias Halabi zich bezig met het maken van de orgelkast.
Op Curaçao zijn dit o.a. Serapio Pinedo, Stanley Rosinda en Ronny Martina.

Elke Ka’i òrgel krijgt een eigennaam mee, bijvoorbeeld ‘Elisabeth’  en ‘El Diamante’. Het oudste, nog functionerend instrument is ”El Porfadio”, op Aruba, inmiddels 110 jaar oud, en bij uitzondering 9 muziekstukken producerend.

Frensel Osepa en Arthur Kelly, die de wiri bespeelt, zijn vanwege optredens op publieke evenementen en privéfeesten bekend in Nederland. Beide heren bezitten een Ka’i òrgel, tevens praktische & theoretische kennis over de (op)bouw en het functioneren ervan.

 

Op 15 september 2018 vierde SPLIKA zijn 28ste verjaardag met o.a. een lezing van Dhr. Joop Halman over de geschiedenis van het Kaha di òrgel. De PDF bestand van deze lezing is hier te vinden
Kaha di orgel | cultureel erfgoed | Splika